Ο θυρεοειδής αδένας αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς ενδοκρινολογικούς αδένες του ανθρώπινου σώματος. Έχει σχήμα θυρεού και βρίσκεται μπροστά από την τραχεία. Αποτελείται από δύο λοβούς, το δεξιό και τον αριστερό, οι οποίοι συνδέονται με το κεντρικό τμήμα του, τον ισθμό. Η βασική του λειτουργία είναι η παραγωγή και η έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών, της θυροξίνης (Τ4) και της τριιωδοθυρονίνης (Τ3), υπό τον έλεγχο της υπόφυσης. Στη συνέχεια, οι ορμόνες αυτές μεταφέρονται σε όλα τα κύτταρα του σώματος.
Απαραίτητο για τη σύνθεση των ορμονών αυτών είναι το ιώδιο, ένα ιχνοστοιχείο που το ανθρώπινο σώμα δε μπορεί να συνθέσει και η πρόσληψή του μέσω της τροφής κρίνεται απαραίτητη. Οι ορμόνες του θυρεοειδούς αδένα εκτελούν σημαντικές εργασίες στον οργανισμό, καθώς ελέγχουν πολλές διαδικασίες όπως την ανάπτυξη, το μεταβολισμό, την οστέωση, την ανάπτυξη και τη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου, όπως και τη διαχείριση ενέργειας μέσα στο σώμα. Αν για μεγάλο χρονικό διάστημα το σώμα στερείται συστηματικά το ιώδιο, παράγει αυτομάτως λιγότερη ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών και αυτό έχει ως αποτέλεσμα σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία.
Η διαιτητική πρόσληψη αναφοράς (RDA) για το ιώδιο στις ΗΠΑ σε ενήλικες άντρες και γυναίκες έχει οριστεί στα 150mg/ημέρα, για τις εγκύους στα 220mg/ημέρα και για τις θηλάζουσες στα 290 mg/ημέρα. Ακόμη και σήμερα το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, λόγω χαμηλής πρόσληψης ιωδίου μέσω της τροφής, βρίσκεται σε κίνδυνο εμφάνισης έλλειψης.

Πού βρίσκουμε το ιώδιο στη διατροφή μας;
Το ιώδιο βρίσκεται στο έδαφος και στο θαλασσινό νερό, συνεπώς η περιεκτικότητα των τροφίμων σε ιώδιο ποικίλει ανάλογα με την περιοχή. Στον δυτικό κόσμο, η κατανάλωση ιωδιούχου αλατιού αρκεί για την εξασφάλιση της απαιτούμενης ποσότητας ιωδίου. Σημαντικές διατροφικές πηγές ιωδίου αποτελούν τα φύκια, τα θαλασσινά, τα γαλακτοκομικά και κυρίως το τυρί, το ψωμί και τα διάφορα αρτοσκευάσματα, το κρέας, τα ψάρια του θαλασσινού νερού και τα αβγά.

Τι συμβαίνει όταν υπάρχει έλλειψη ιωδίου;
Η εμφάνιση βρογχοκήλης, της σταδιακής δηλαδή αύξησης του μεγέθους του θυρεοειδούς αδένα στην προσπάθειά του να ανταπεξέλθει στο ρόλο του, είναι μια από τις πιο συχνές συνέπειες παγκοσμίως. Μια επίσης πιθανή συνέπεια της έλλειψης ιωδίου, αν και σε κάποιες περιοχές π.χ. ΗΠΑ δεν αποτελεί πια την αιτία εμφάνισής της, είναι ο υποθυρεοειδισμός.

Τι συμβαίνει όταν υπάρχει υπερβολική πρόσληψη;
Μιλάμε για υπεριωδίωση όταν η καθημερινή λήψη ιωδίου ενός ατόμου ξεπερνάει τα 1000mg/ημερησίως. Προσοχή χρειάζεται σε άτομα που έχουν ήδη ευαισθησία με το θυρεοειδή, όπως όζους, υπερθυρεοειδισμό ή κάποια αυτοάνοση νόσο (π.χ. Hassimoto), ενώ η υπερβολική πρόσληψή του μπορεί να επιδεινώσει τον υποθυρεοειδισμό, καθώς και τον υπερθυρεοειδισμό. Τέλος, άτομα τα οποία μετακινούνται από περιοχές με χαμηλή πρόσληψη ιωδίου σε περιοχές με επαρκή πρόσληψη, λόγω της ικανότητας του θυρεοειδούς τους να χρησιμοποιεί μικρές ποσότητες ιωδίου, πιθανόν να εμφανίσουν προβλήματα θυρεοειδούς που σχετίζονται με το ιώδιο.

Hashimoto Θυρεοειδίτιδα και Ιώδιο
H Θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι μια φλεγμονή του θυρεοειδή αδένα που προκαλείται από την παρουσία αντισωμάτων, τα οποία στρέφονται ενάντια στον ιστό του θυρεοειδούς.
Συνήθως, μπορεί να εμφανιστεί αρχικά υπερλειτουργία του αδένα με αντίστοιχα συμπτώματα και στην συνέχεια, με την πορεία καταστροφής του αδένα κυριαρχούν τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμoύ.
Συστήνεται να αποφεύγεται η υπερβολική λήψη ιωδίου σε άτομα που πάσχουν από αυτήν την νόσο.